وبلاگ مجله سلامت
» بی خوابی - دکتر سرگلزایی
بی خوابی -قسمت سوم
بعضی از بیماران در مجموع، مقدار خواب‌طبیعی دارند اما مشکل‌شان این است که ریتم‌خواب شبانه‌روزی متفاوتی دارند. فرض کنید که به جای این که 12 شب خواب‌آلوده شوند و ساعت 7 صبح سرحال از خواب بیدار شوند، ریتم خواب‌شان از ساعت 3 شب شروع می‌شود و تا ساعت 10 صبح طول می‌کشد. در نتیجه با توجه به ساعت‌کاری معمول، این افراد که سعی می‌کنند زودتر بخوابند تا صبح بتوانند زودتر بیدار شوند 3-2 ساعت در رختخواب با بیخوابی در جدالند و صبح نیز خواب‌آلوده و کسل از خواب بیدار می‌شوند.
بنابراین وقتی فردی دچار بیخوابی است روان‌پزشک بررسی دقیقی انجام می‌دهد و براساس تشخیص علت بیخوابی تصمیم می‌گیرد و درمان می‌نماید.
مطلب مرتبط
درمان های آلرژی چقدر موثر هستند؟گاهی بیخوابی علل ساده‌تری دارد. مثلأ بعضی افراد داروهایی می‌خورند که ایجاد بیخوابی می‌کنند و آن‌ها اطلاع ندارند که بی‌خوابی‌شان در اثر مصرف داروهاست. برای مثال بعضی داروهای ضد فشار خون، داروهای ضد آسم، داروهای ضد صرع، قرص‌های ضد بارداری، ترکیبات تیروئید و داروهای ضد افسردگی جدید ایجاد آشفتگی در خواب می‌کنند، بویژه وقتی این داروها بلافاصله قبل از خواب مصرف شوند احتمال این عارضه بیشتر است.
بعضی بیماران مدت‌ها از داروهایی استفاده کرده‌اند که یکی از اثرات جانبی آن‌ها خواص خواب‌آوری بوده است و وقتی که به طور ناگهانی این داروها را قطع کرده‌اند دچار «بیخوابی برگشتی» شده‌اند.
یکی از موادی که ایجاد بیخوابی می‌کند کافئین است که در چای، قهوه، چای‌سبز، نوشابه‌های گازدار و شکلات مقادیر زیادی از آن وجود دارد. مصرف این مواد یکی دو ساعت قبل از خواب ممکن است علت بیخوابی باشد. بنابراین خیلی از افرادی که عادت دارند شب‌هنگام چای بنوشند، ممکن است نتوانند در ساعتی که مورد نظرشان است به خواب روند. این افراد با حذف نوشیدن چای‌شبانه خواهند توانست در ساعت مطلوب به خواب روند.
در مواردی نیز بیخوابی ناشی از عدم رعایت بهداشت خواب است و رعایت اصول بهداشت خواب به رفع آن کمک می‌کند. برخی از اصول بهداشت خواب بدین شرحند:
۱- از محل خواب‌تان فقط برای خوابیدن استفاده کنید تا نسبت به آن محل، حالت شرطی برایتان به وجود آید بنابراین تلویزیون نگاه کردن و “چت‌کردن” (گفتگوی پیامکی یا اینترنتی) در رختخواب را کنار بگذارید.
۲- قبل از خواب از مصرف هر نوع دارویی که بیخوابی می‌آورد و نیز مواد غذایی ایجاد کننده بیخوابی مثل چای و قهوه خودداری کنید. از طرفی مواد غذایی حاوی “تریپتوفان” مثل عسل، گردو، بادام، موز، کلم بروکلی و سویا کیفیت خواب را بهتر می‌کنند.
۳- تحریکات فکری قبل از خواب ایجاد بیخوابی می‌کنند. طبیعی است که پس از تماشای یک فیلم هیجان‌انگیز و پرحادثه یا یک فیلم پورنوگرافیک خواب‌تان نبرد. مطالعه و موزیک آرام را می‌توان جانشین تماشای فیلم کرد.
یکی از افرادی که شاکی از این بود که مدتی است دچار بیخوابی است و یکی دو ساعت طول می‌کشد تا خوابش ببرد هر شب چند ساعت را به تماشای فیلم‌های مهیج گذرانده بود. طبیعی است که تحریک شدید نوری و صوتی از یک طرف و تحریک‌هیجانی و عاطفی از طرف دیگر باعث می‌شود که سیستم «آماده‌باش» بدن فعال شود. بدیهی است که پس از این‌که سیستم «بیدار باش» بدن را به حداکثر فعالیت رسانده‌ایم، نمی‌توان انتظار خواب را از بدن داشت.
۴- برنامه فعالیت بدنی و ورزشی منظم، حمام گرم قبل از خواب (که دمای بدن را بالا ببرد) و روش‌های آرام‌سازی‌عضلانی (ریلکسیشن) نیز باعث بهبود وضع خواب می‌شوند.
۵- سیگار کشیدن و استفاده از موادی مثل الکل و حشیش نیز باعث آشفتگی خواب می‌شوند لذا ترک برنامه‌ریزی شده این مواد نیز باعث بهبود وضع خواب می‌گردد.
بنابراین برای درمان بیخوابی باید بررسی کاملی توسط پزشک به عمل آید و پس از تشخیص علت بیخوابی، درمان خاص آن مسأله طرح‌ریزی شود. از هیچ پزشکی انتظار نداشته باشید که بلافاصله پس از شنیدن شکایت شما از بیخوابی دست به قلم ببرد و قرص خواب‌آور تجویز کند، چنین کاری به ضرر شماست.
مطلب مرتبط
چگونه می توانم هموگلوبین خود را سریع افزایش دهم؟دکتر سرگلزایی
